PTSS staat voor Post Traumatische Stress Stoornis. Ik ben zelf gediagnosticeerd met PTSS. Omdat er nog veel onbekendheid is over PTSS, ben ik mijn blog gestart. Door erover te schrijven, mijn ervaring en kennis te delen, wens ik dat er meer bekendheid over en begrip voor mensen met PTSS komt. Juist omdat veel mensen nog onbekend zijn met de term, wil ik graag uitleg geven over wat PTSS is, welke verschillende vormen er bestaan en wat het inhoudt als je PTSS hebt.
PTSS is het gevolg van een traumatische ervaring, waarbij je niet de ervaring zelf vermijdt, maar de herinnering eraan. PTSS is een lange, heftige stressreactie op de traumatische gebeurtenis(sen), waarbij je continue stress ervaart (zowel in je lichaam als je geest) en je voortdurend alert bent (omdat je lichaam en geest rekening houden met gevaar dat er niet meer is). Daarnaast ontwikkel je allerlei lichamelijke klachten.
Er zijn verschillende termen die circuleren. In Nederland en de Nederlandse taal is de officiële term PTSS. Dit staat voor Post Traumatische Stress Stoornis. Persoonlijk vind ik het woord Stoornis niet prettig klinken. Het impliceert dat ik mogelijk ‘gestoord’ ben, dat er iets mis is met mij als persoon. Liever spreek ik van Verschijnselen. Niet alleen klinkt dat vriendelijker. Een verschijnsel is een kenmerk van iets, in dit geval de overblijfselen van de trauma’s die ik beleefd heb…maar dat even terzijde.
In het Engels heet het PTSD: dit staat voor Post Traumatic Stress Disorder.
Dan is er ook nog de term PTS; dat Post Traumatic Stress betekent. Je kunt verschillende uitleg vinden over deze term. In Amerika wordt deze term tegenwoordig meer gebruikt in plaats van PTSD, omdat het woord Disorder impliceert dat je gek bent of een stoornis (disorder) hebt. Dat is één uitleg waarom de D weggelaten wordt. Een andere uitleg is, dat PTS aangeeft dat je last hebt van posttraumatische stress als gevolg van een traumatische ervaring. Je hebt dan wél stress symptomen, maar het is geen gediagnosticeerde aandoening.
Ik praat verder over PTSS, aangezien dit de officiële Nederlandse term is die gebruikt wordt.
PTSS is er in verschillende vormen. Zo heb je een Acute Stressstoornis, acute PTSS, enkelvoudige PTSS, PTSS met Dissociatieve Symptomen, chronische PTSS, complexe PTSS en Comorbide PTSS.
De verschillen tussen deze vormen hebben te maken met de start en duur van de klachten, de intensiteit en het soort klachten.
Zo heeft een Acute Stressstoornis vergelijkbare symptomen met PTSS, maar is de duur slechts maximaal 1 maand tegenover drie maanden bij Acute PTSS.
Bij Enkelvoudige PTSS is er sprake van één trauma (dit kan bijvoorbeeld een ongeval zijn, een natuurramp, een traumatische bevalling, een overval of het overlijden van kind) in tegenstelling tot complexe PTSS waar het langdurig traumatische ervaringen betreft óf meerdere traumatische ervaringen (denk bijvoorbeeld aan oorlogsgeweld, huiselijk geweld, mishandeling, seksueel of ander misbruik).
PTSS met Dissociatieve Symptomen zorgt ervoor dat iemand naast de PTSS symptomen ook afschakelt: hij stapt als het ware tijdelijk uit zijn lichaam om zo de heftige gevoelens en emoties niet te hoeven ervaren.
Chronische PTSS wil zeggen dat de klachten langdurig aanhouden, dus langer dan 3 maanden. En bij Comorbide PTSS gaat de PTSS gepaard met andere psychische stoornissen.
Hoewel er diverse vormen van PTSS zijn, vertonen alle vormen overeenkomsten. Bij PTSS, en ook een Acute Stressstoornis, zie je dat iemand:
Het antwoord op de vraag of je altijd PTSS krijgt na een traumatische ervaring is Nee. Dit wordt door verschillende elementen bepaald. Zo speelt de duur bijvoorbeeld een belangrijke rol. Is de traumatische ervaring eenmalig of ondergaat iemand meerdere keren of langdurig een traumatische ervaring? Dit kan het verschil maken of iemand PTSS ontwikkelt of niet.
Daarnaast zijn iemands persoonlijkheid en karakter van invloed of iemand PTSS ontwikkelt. De ene persoon is beter in staat de traumatische ervaring te verwerken dan de ander. Bijvoorbeeld doordat deze persoon zijn/haar gevoelens en ervaringen goed kan ervaren en verwoorden of omdat hij/zij een vangnet heeft en ondersteund wordt bij de verwerking. Maar ook DNA speelt een rol. Zo blijkt dat 50% van het risico om PTSS te ontwikkelen genetische bepaald wordt. Het FKBP5 gen dat betrokken is bij de reactie van de hersenen op stressvolle situaties lijkt een rol te spelen.
Ook het tijdstip waarop het trauma vastgesteld wordt kan van invloed zijn. Hoe eerder het trauma vastgesteld wordt, des te groter de kans op herstel en betere verwerking van het trauma. Bij jonge kinderen, tot de leeftijd van zeven jaar, zijn trauma’s beter en effectiever te behandelen, dan bij adolescenten en volwassenen. Jonge kinderen zijn veerkrachtiger en het feit dat hun brein nog volop in ontwikkeling is, heeft een positieve invloed op de verwerking en heling van het trauma.
Bij volwassenen daarentegen zijn de hersenen minder flexibel als het gaat om verandering. En is de kans op genezing minder groot. De klachten horend bij de PTSS worden dan (langdurig) behandeld in plaats van dat er genezing plaatsvindt.
Als je traumatische ervaringen in je jeugd opdoet, dan kan de impact, mits onvoldoende of niet (tijdig) behandeld, vele malen groter zijn dan wanneer je als volwassene een traumatische ervaring hebt. Zo heb je een grotere kans op het ontwikkelen van fysieke en geestelijke gezondheidsproblemen; denk bijvoorbeeld aan hart- en vaatziektes, kanker, darmziektes, chronische pijn- en vermoeidheidsklachten en obesitas. Maar ook depressies, angststoornissen en andere mentale aandoeningen komen vaker voor bij mensen die jeugdtrauma-gerelateerde PTSS hebben.
Verder kan de vroegtijdige ervaring ervoor zorgen dat de ontwikkeling van sociale, emotionele en cognitieve vaardigheden achterblijft. Denk aan het niet onder controle kunnen houden van jezelf (woede-uitbarstingen, gebruik van geweld, verslavingen), het niet aan kunnen gaan van gezonde (liefde- en vriendschap) relaties met andere mensen, onvoldoende in staat zijn om kennis te verwerken hetgeen van invloed kan zijn op je carrière.
Iemand die PTSS heeft, ervaart voortdurend stress en staat daarmee continue in de stress modus. In deze stress modus produceert het lichaam gedurende een lange tijd grote hoeveelheden stresshormonen. Dit heeft niet alleen invloed op de werking en voorraden van de stresshormonen; het beïnvloedt alle systemen in het lichaam en brein. PTSS heeft een grote impact op de neuro-chemische processen (dit zijn de chemische processen in het zenuwstelsel) en specifieke gebieden in de hersenen, waaronder de hippocampus, de amygdala en de mediale prefrontale cortex. Wil je meer weten over de impact van PTSS op de hersenen, lees dan dit bericht.
Hoe herken je de signalen bij iemand die PTSS heeft? Dat is best een lastige vraag. PTSS kan zich, op verschillende manieren uiten. De symptomen kunnen ook lijken op een depressie, angststoornis of bipolaire stoornis.
Mogelijk symptomen zijn:
Iemand die complexe PTSS (CPTSS) heeft, kan daarnaast nog andere symptomen laten zien, zoals:
Iemand met PTSS of CPTSS hoeft niet alle klachten te vertonen en kan ook gelijksoortige klachten vertonen maar een andere aandoening hebben. Om er zeker van te zijn dat iemand PTSS of C-PTSS heeft dient er uitvoerig onderzoek plaats te vinden door een psycholoog en/of psychiater.
Hoe je PTSS kunt behandelen hangt van diverse factoren af, zoals bijvoorbeeld de ernst van de PTSS, de persoon die de PTSS heeft en de behandelmogelijkheden. Zo zijn niet op iedere plaats in de wereld dezelfde behandelmogelijkheden beschikbaar. In een Westers land is de kennis en behandeling van PTSS verder ontwikkeld en zijn er doorgaans meer mogelijkheden tot behandeling dan in een ontwikkelingsland.
Omdat de klachten doorgaans zowel lichamelijk als geestelijk zijn, is behandeling op beide gebieden noodzakelijk en vaak langdurig. Behandeling verschilt per persoon. Er worden verschillende behandelmogelijkheden aangeboden, zoals: psychologische of psychotherapeutische hulptraject, EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), medicatie, cognitieve gedragstherapie
Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat niet alles werkt wat aangeboden wordt. Er is geen ‘one size fits all’ behandeling. Gedurende de ruim 25 jaar dat ik vele hulptrajecten en soorten hulp ervaren heb, ben ik tot de conclusie gekomen dat het heel belangrijk is dat je zelf op onderzoek uitgaat om te kijken wat je nodig hebt aan hulp en wat bij jou past. Dit kan variëren van psychologische hulp tot medische ondersteuning en van lichamelijke therapie tot (tijdelijke) medicatie. Kennis is daarbij noodzakelijk, zodat je niet blindelings (goedbedoelde) adviezen opvolgt.
PTSS is complex en heeft een grote impact op je leven. In dit bericht kun je lezen hoe ik mijn leven met PTSS ervaar.
Deel dit bericht
Categorieën
© Hello this is me
Bedankt voor je aanmelding.
Ik wens je veel leesplezier toe!
Hartelijke groet,
